สำหรับอุตสาหกรรมการผลิตที่เกี่ยวข้องกับไม้, ยาง, พลาสติก, และกระดาษ มีจุดอ่อนสำคัญจุดหนึ่งที่หลายโรงงานมักมองข้ามไป นั่นคือ “ห้องพ่นสีและเคลือบเงา” พื้นที่นี้ถือเป็นหนึ่งในพื้นที่อันตรายสูงสุดในโรงงานเฟอร์นิเจอร์ และมักเป็นต้นตอของเหตุอัคคีภัยรุนแรง แต่ผู้ประกอบการจำนวนมากยังให้ความสำคัญกับการป้องกันความเสี่ยงในส่วนนี้น้อยเกินไป
เหตุใดห้องพ่นสีจึงเป็นพื้นที่อันตรายอย่างยิ่ง
เหตุผลเบื้องหลังนั้นซับซ้อนกว่าแค่การมีสารไวไฟ แต่เป็นเรื่องของการผสมผสานกันของปัจจัยเสี่ยงหลายประการที่ทำงานร่วมกันจนอาจกลายเป็นความเสียหายรุนแรง:
ประการแรกคือ เชื้อเพลิง ภายในห้องพ่นสีเต็มไปด้วยสารไวไฟสูง ไม่ว่าจะเป็นสี, ทินเนอร์, แลคเกอร์, และสารละลายอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) ซึ่งมีคุณสมบัติเป็นไอระเหยที่หนักกว่าอากาศ ทำให้สามารถสะสมอยู่ตามพื้นห้องหรือจุดอับต่างๆ และพร้อมจะลุกไหม้หรือเกิดการระเบิดแฟลช (Flash Fire) ได้เมื่อมีประกายไฟ นอกจากนี้ ฝุ่นละอองจากสีที่ตกค้างตามผนังหรือท่อดูดอากาศ ก็เป็นเชื้อเพลิงชั้นดีที่เพิ่มความเสี่ยงให้เปลวไฟลุกลามอย่างรวดเร็ว
ประการที่สองคือ แหล่งกำเนิดประกายไฟ ซึ่งมีอยู่มากมาย ตั้งแต่ไฟฟ้าสถิตที่เกิดจากการพ่นสี, การเสียดสีของอุปกรณ์, เครื่องมือไฟฟ้าที่ไม่ได้มาตรฐาน, ระบบสายไฟที่ชำรุด, ไปจนถึงประกายไฟจากมอเตอร์พัดลมระบายอากาศ ในสภาพแวดล้อมที่เต็มไปด้วยไอระเหยไวไฟเหล่านี้ ประกายไฟขนาดเล็กที่ปกติไม่มีผลอันตราย กลับกลายเป็นชนวนระเบิดขนาดใหญ่ได้ทันที
ประการสุดท้ายคือ สภาพแวดล้อมที่ปิดมิดชิด ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของห้องพ่นสี การระบายอากาศที่ไม่เพียงพอจะทำให้ไอระเหยไวไฟและฝุ่นละอองสะสมตัวหนาแน่นขึ้น เพิ่มความเข้มข้นของเชื้อเพลิงในอากาศให้ถึงจุดที่พร้อมจะระเบิดได้ง่ายยิ่งขึ้น นอกจากนี้ เมื่อเกิดเพลิงไหม้ในพื้นที่ปิด การควบคุมและดับเพลิงจะทำได้ยากกว่ามาก
กรณีศึกษา: บทเรียนจากห้องพ่นสี
โรงงานผลิตเฟอร์นิเจอร์ไม้ส่งออกแห่งหนึ่งซึ่งมีระบบการผลิตที่ทันสมัย ได้ประสบเหตุการณ์ที่เริ่มต้นขึ้นจากไฟฟ้าสถิตเพียงเล็กน้อยที่เกิดจากการพ่นเคลือบเงา ในขณะที่ระบบระบายอากาศทำงานไม่เต็มประสิทธิภาพเท่าที่ควร ไอระเหยของสารเคมีที่สะสมอยู่ถึงจุดวิกฤต และเพียงแค่ประกายไฟเล็กๆ ก็จุดชนวนให้เกิดการระเบิดแฟลชอย่างรุนแรง เปลวไฟพุ่งเข้าเผาผลาญภายในห้องพ่นสีในเวลาไม่กี่วินาที ก่อนจะลามไปยังพื้นที่เก็บวัสดุไวไฟใกล้เคียงอย่างรวดเร็ว
แม้ว่าระบบดับเพลิงอัตโนมัติจะทำงาน แต่ด้วยความรุนแรงและลักษณะของเพลิงไหม้ที่เกิดจากสารเคมี ทำให้การควบคุมเพลิงเป็นไปอย่างยากลำบาก เปลวไฟได้ทำลายห้องพ่นสีทั้งหมด, เครื่องจักร, และระบบท่อระบายอากาศ นอกจากนี้ ความร้อนและควันยังส่งผลกระทบต่อโครงสร้างอาคารและสินค้าที่อยู่ใกล้เคียง สินค้าสำเร็จรูปที่รอการจัดส่งจำนวนมากถูกทำลาย ประกันอัคคีภัยอาจคุ้มครองความเสียหายของอาคารและเครื่องจักรได้ในระดับหนึ่ง แต่สิ่งที่ตามมาคือความเสียหายทางธุรกิจที่ประเมินค่าไม่ได้ โรงงานต้องหยุดการผลิตไปนานกว่า 3 เดือนเพื่อซ่อมแซม, คำสั่งซื้อจากต่างประเทศถูกยกเลิก, และลูกค้าเสียความเชื่อมั่น ความเสียหายทางอ้อมเหล่านี้ ไม่ใช่ทุกกรมธรรม์ประกันภัยจะครอบคลุม หากไม่มีการวางแผนและการเลือกความคุ้มครองที่เหมาะสมแต่แรก
ดังนั้น สำหรับผู้ประกอบการโรงงานเฟอร์นิเจอร์ การลงทุนในระบบความปลอดภัยและการบริหารจัดการความเสี่ยงในห้องพ่นสีและเคลือบเงา ไม่ใช่ค่าใช้จ่ายที่สิ้นเปลือง แต่คือการลงทุนที่สำคัญที่สุดเพื่อปกป้องธุรกิจและอนาคตขององค์กร การป้องกันและลดความเสี่ยงตั้งแต่ต้นทาง คือหัวใจสำคัญของการดำเนินธุรกิจที่ยั่งยืน
สำหรับเจ้าของธุรกิจหรือผู้บริหารที่ต้องการคำปรึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับความเสี่ยงและการประกันภัยที่เหมาะสมกับธุรกิจโดยเฉพาะ สามารถติดต่อทีมผู้เชี่ยวชาญได้โดยตรง เพียงเพิ่มเพื่อนทาง LINE: @siamadvicefirm