สำหรับโรงงานอุตสาหกรรม โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง เช่น โรงงานผลิตพลาสติก ยาง ไม้ หรือกระดาษ หนึ่งในรูปแบบความเสี่ยงที่มักถูกมองข้ามคือความเสี่ยงที่เกิดจากบุคคลภายนอก โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้รับเหมาที่เข้ามาปฏิบัติงานในพื้นที่ ความเสียหายที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมเหล่านี้มีความซับซ้อนในเชิงการบริหารความเสี่ยง และอาจนำไปสู่ความสูญเสียที่กรมธรรม์ประกันภัยที่มีอยู่อาจไม่คุ้มครองอย่างเต็มที่
แม้ว่าโรงงานอาจมีระบบป้องกันความปลอดภัยภายในที่ดีเยี่ยม และมีประกันอัคคีภัยที่ครอบคลุม แต่ในสถานการณ์จริง หลายครั้งที่ต้นตอของอัคคีภัยไม่ได้มาจากความผิดพลาดของบุคลากรภายในหรือข้อบกพร่องของเครื่องจักรโดยตรง แต่กลับเป็นประกายไฟที่เกิดจากงานที่ผู้รับเหมาภายนอกเข้ามาดำเนินการ เช่น งานซ่อมบำรุง งานติดตั้งเครื่องจักรใหม่ หรืองานก่อสร้างเพิ่มเติม ซึ่งความเสียหายในลักษณะนี้มักจะซับซ้อนในเชิงการพิจารณาเคลมประกัน และบ่อยครั้งที่เจ้าของโรงงานต้องแบกรับภาระหนักกว่าที่คาดคิด
เหตุใดความเสี่ยงจากผู้รับเหมาภายนอกจึงเป็นจุดที่ต้องระมัดระวัง
เหตุผลสำคัญประการแรกคือประเด็นด้านความรับผิดชอบและขอบเขตความคุ้มครอง เมื่อเกิดเหตุขึ้น คำถามแรกที่บริษัทประกันภัยจะพิจารณาคือ “ใครเป็นผู้ประมาท” หากความเสียหายเกิดจากการกระทำของผู้รับเหมาภายนอก แม้จะอยู่ในพื้นที่ของโรงงาน แต่บริษัทประกันภัยอาจมองว่าความรับผิดชอบหลักไม่ได้อยู่ที่ผู้เอาประกันโดยตรง และนั่นจะนำไปสู่กระบวนการที่ซับซ้อน ทั้งการสืบสวน การพิสูจน์ความประมาท และการหาผู้รับผิดชอบ ซึ่งกินเวลาและทรัพยากรอย่างมหาศาล
ประการที่สองคือการประกันภัยของผู้รับเหมาเอง แม้โรงงานขนาดใหญ่อาจกำหนดให้ผู้รับเหมาต้องมีประกันความรับผิดต่อบุคคลภายนอก (Public Liability Insurance) หรือประกันภัยความเสี่ยงภัยในการก่อสร้าง (Contractor’s All Risks – CAR) แต่ในทางปฏิบัติ ผู้รับเหมารายย่อยจำนวนมากอาจไม่มีกรมธรรม์เหล่านี้ หรือมีวงเงินความคุ้มครองที่ต่ำกว่าความเสียหายจริงที่อาจเกิดขึ้นได้มาก ทำให้เมื่อเกิดเหตุ ผู้รับเหมาอาจไม่สามารถชดใช้ความเสียหายได้เต็มจำนวน
ประการสุดท้ายคือช่องว่างในกรมธรรม์ประกันภัยของโรงงานเอง กรมธรรม์ประกันภัยทรัพย์สินหรืออัคคีภัยส่วนใหญ่ จะมีเงื่อนไขและข้อยกเว้นที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของบุคคลภายนอก หากไม่มีการระบุหรือการทำข้อตกลงเพิ่มเติม (Endorsement) ที่ชัดเจนเพื่อขยายความคุ้มครองไปถึงความเสี่ยงเหล่านี้ โอกาสที่การเรียกร้องสินไหมจะถูกปฏิเสธ หรือได้รับค่าสินไหมทดแทนไม่เต็มจำนวนจึงมีสูง
กรณีศึกษา: บทเรียนจากประกายไฟของผู้รับเหมา
เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น สามารถพิจารณาจากกรณีศึกษาของโรงงานผลิตชิ้นส่วนพลาสติกแห่งหนึ่ง ที่ได้ว่าจ้างผู้รับเหมาภายนอกเข้ามาติดตั้งเครื่องจักรใหม่ ในระหว่างการเชื่อมต่อท่อส่งวัตถุดิบซึ่งเป็นงานที่ต้องใช้ความร้อน (Hot Work) แม้จะมีการป้องกันตามมาตรฐาน แต่ด้วยความประมาทของคนงานผู้รับเหมา ประกายไฟได้กระเด็นไปตกยังกองวัตถุดิบพลาสติกที่อยู่ไม่ไกล และด้วยคุณสมบัติของพลาสติกที่ติดไฟง่าย ไฟจึงลุกลามอย่างรวดเร็วจนสร้างความเสียหายกว่าร้อยล้านบาท
เมื่อทางโรงงานยื่นเคลมประกันอัคคีภัย บริษัทประกันได้เข้ามาตรวจสอบและพบว่าต้นเพลิงเกิดจากการทำงานของผู้รับเหมา ทำให้เกิดการถกเถียงเรื่องความรับผิดชอบ ผู้รับเหมามีประกันแต่ด้วยวงเงินที่จำกัด ขณะที่กรมธรรม์ของโรงงานเองก็มีเงื่อนไขที่ไม่ได้ครอบคลุมความประมาทของบุคคลภายนอกโดยตรง ทำให้การพิจารณาเคลมยืดเยื้อและซับซ้อน สุดท้ายโรงงานได้รับค่าสินไหมทดแทนไม่เต็มจำนวน และต้องแบกรับภาระส่วนที่เหลือเอง ซึ่งส่งผลกระทบต่อสภาพคล่องและการฟื้นฟูธุรกิจอย่างหนัก
ดังนั้น การบริหารความเสี่ยงสำหรับโรงงานอุตสาหกรรมจึงไม่ควรจำกัดอยู่เพียงการดำเนินงานภายใน แต่ต้องครอบคลุมถึงกิจกรรมของบุคคลภายนอกที่เข้ามาในพื้นที่ การวางแผนประกันภัยที่รัดกุมจึงต้องพิจารณาถึงสัญญาจ้าง ข้อกำหนดด้านความปลอดภัย และที่สำคัญที่สุดคือการขยายความคุ้มครองประกันภัยที่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นการเรียกร้องให้ผู้รับเหมามีประกันที่เพียงพอ หรือการเพิ่มความคุ้มครองในกรมธรรม์ของโรงงานเอง เพื่อปิดช่องว่างที่อาจนำไปสู่ความเสียหายที่ไม่คาดคิด การทำเช่นนี้ไม่ใช่เพียงแค่การซื้อประกัน แต่เป็นการลงทุนเพื่อความมั่นคงและยั่งยืนของธุรกิจอย่างแท้จริง
สำหรับเจ้าของธุรกิจหรือผู้บริหารที่ต้องการคำปรึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับความเสี่ยงและการประกันภัยที่เหมาะสมกับธุรกิจโดยเฉพาะ สามารถพูดคุยกับทีมผู้เชี่ยวชาญได้โดยตรง เพียงเพิ่มเพื่อนทาง LINE: @siamadvicefirm